ღია დიალოგი და მჭიდრო თანამშრომლობა ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიასთან (EUMM) წარმოადგენს მნიშვნელოვან წინაპირობას საქართველოში კონფლიქტით დაზარალებულ რეგიონებში ადამიანური უსაფრთხოებისა და სტაბილურობის განმტკიცებისთვის.
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ თბილისის ოფისში გაიმართა შეხვედრა EUMM-ის მცხეთის ველის ოფისის წარმომადგენლებთან, ნინა სტუბსა და ნადეჟდა დრუმევასთან. სტუმრები დაინტერესდნენ ჩვენი ახალი მონიტორინგის ანგარიშის - „რატომ მიდიან ქალები? ქალთა მიგრაციის გამომწვევი მიზეზების გენდერული განზომილება უფლებრივი მდგომარეობის, სოციალური ფაქტორებისა და ინტერსექციური მოწყვლადობის ჭრილში“ - ძირითადი მიგნებებით და ქალთა მდგომარეობის ადგილზე შეფასების მიმართულებით მიმდინარე სამუშაოებით.
შეხვედრისას განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილდა ქალთა ფონდი „სოხუმის“ საქმიანობის ძირითად მიმართულებებზე, მათ შორის იძულებით გადაადგილებულ და კონფლიქტით დაზარალებულ ქალთა ადამიანური უსაფრთხოების გაძლიერებაზე, მშვიდობის მშენებლობის ხელშეწყობაზე, ოჯახში ძალადობის პრევენციასა და მასზე რეაგირებაზე.
ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სტაბილურობის, დიალოგისა და ნდობის განმტკიცებაში, განსაკუთრებით ადმინისტრაციულ გამყოფ ხაზთან მცხოვრები მოსახლეობის უსაფრთხოებისა და საჭიროებების თვალსაზრისით. თანამშრომლობის გაგრძელება ქალთა უფლებებსა და კონფლიქტით დაზარალებულ მოსახლეობასთან მომუშავე სამოქალაქო ორგანიზაციებთან წარმოადგენს მნიშვნელოვან წინაპირობას ქალთა ხედვებისა და საჭიროებების მშვიდობისა და უსაფრთხოების პოლიტიკაში უკეთ ასახვისთვის.
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ თბილისის ოფისის ხელმძღვანელმა ეკატერინე გამახარიამ 13-17 ოქტომბერს, კენიის დედაქალაქ ნაირობიში,მონაწილეობა მიიღო მშვიდობის გლობალურ კონფერენციაში Peace Connect, როგორც GPPAC-ის ქსელის სამხრეთ კავკასიის რეგიონის წარმომადგენელმა საქართველოდან.
კონფერენციამ გააერთიანა მსოფლიოს 90 ქვეყნის 500-ზე მეტი სამშვიდობო აქტორი და შექმნა მნიშვნელოვანი სივრცე თანამშრომლობისა და სოლიდარობისთვის. მიუხედავად მონაწილეებს შორის გეოგრაფიული დაშორებებისა და განსხვავებული რეალობებისა, კონფერენციამ აჩვენა, რომ მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხეში მომუშავე ადამიანები მრავალი საერთო გამოწვევის წინაშე დგანან. გამოცდილების გაზიარების შედეგად მიღებული ცოდნა კი ახალ ენერგიასა და ერთიან ხედვას აჩენს სამართლიანი და მშვიდობიანი მსოფლიოს შესაქმნელად.
კონფერენციის მსვლელობისას განხილული თემები მრავალმხრივი იყო. მონაწილეებმა იმსჯელეს გლობალური მშვიდობისა და უსაფრთხოების მდგომარეობაზე; ქალები, მშვიდობა და უსაფრთხოების დღის წესრიგის 25-წლიან გზასა და მომავალ ეტაპებზე, განსაკუთრებული აქცენტი გაკეთდა ქალთა მონაწილეობისა და ლიდერობის მნიშვნელობაზე, სამშვიდობო საქმეში გამძლეობასა და სოლიდარობის გაძლიერებაზე, შეზღუდულ სამოქალაქო გარემოში ადგილობრივი ინიციატივების შენარჩუნებასა და მშვიდობის შენების მომავალ ხედვებზე.
კონფერენციის მნიშვნელოვანი ნაწილი დაეთმო ხელოვნების როლის გააზრებას მშვიდობის გზავნილების გავრცელებაში - მუსიკის, პოეზიისა და ვიზუალური ხელოვნების გავლენას საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებისა და ემპათიის გაძლიერების საქმეში.
ეკატერინემ აღნიშნა: „ამ სივრცეში ყოფნა ჩემთვის განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანი გამოცდილება იყო. უდიდესი შთაგონებაა იმის დანახვა, თუ როგორი გამბედაობით, საქმისადმი ერთგულებით მუშაობენ სამშვიდობო საქმიანობაში ჩართული ადამიანები წინააღმდეგობებით სავსე რეალობაში. მათი გამოცდილების მოსმენა გაძლიერებს, გმატებს მოტივაციას და პასუხისმგებლობის განცდას. იაზრებ, რომ მარტო არ ხარ, რომ შენი ყოველდღიური ძალისხმევა საერთო მისიის ნაწილია. სოლიდარობა, ემპათია, ურთიერთმხარდაჭერა, ერთმანეთისგან სწავლა აჩენს ახალ ხედვას და რწმენას, რომ გზის გაგრძელება შესაძლებელია, მაშინაც კი, როცა გარემო პირობები განსაკუთრებულად რთულია. Peace Connect-მა კიდევ ერთხელ დაგვანახა, რომ თანამშრომლობა აძლიერებს ჩვენს საერთო ძალისხმევას სამართლიანი, მშვიდობიანი და თანასწორი მსოფლიოს შესაქმნელად."
18-19 ივნისს, სტოკჰოლმში, შვედეთის თავდაცვის უნივერსიტეტში გაიმართა Feminist Fest 2025, რომელიც მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნის ფემინისტ აქტივისტებს, მკვლევრებსა და მშვიდობის მშენებლებს აერთიანებდა. ფესტივალში საქართველოდან მონაწილეობა მიიღო ქალთა ფონდი „სოხუმის“ თბილისის ოფისის ხელმძღვანელმა ეკატერინე გამახარიამ.
ღონისძიების ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო წიგნის „მამაცი ქალები: ბრძოლა სამართლიანობისთვის 21-ე საუკუნეში“ პრეზენტაცია. მასში წარმოდგენილია ეკატერინე გამახარიასა და ფემინისტი მკვლევრის, მაგდა კარდენასის თანაავტორობით დაწერილი თავი, რომელიც ასახავს დევნილი ქალების ტრანსფორმაციას - მსხვერპლიდან ლიდერობამდე. ტექსტი ეფუძნება ქალთა ფონდი „სოხუმის“ მრავალწლიან გამოცდილებას და აერთიანებს როგორც პირად ისტორიას, ისე აქტივიზმის პრაქტიკულ და აკადემიურ ანალიზს.
„ეს გამოცდილება ჩემთვის უნიკალური იყო. ამ თავში მე აღარ ვიყავი მხოლოდ კვლევის რესპონდენტი, ვიყავი ავტორი, რომელსაც ჰქონდა თავისუფლება, ეამბნა თავისი სიმართლე,“ - აღნიშნა ეკატერინე გამახარიამ.
მისი თქმით, დღეს, როცა სამოქალაქო სივრცე ვიწროვდება და გენდერული საკითხები პოლიტიზებული ხდება, დევნილი და კონფლიქტით დაზარალებული ქალები მაინც აგრძელებენ ბრძოლას – „არაფერი ჩვენ შესახებ, ჩვენს გარეშე!“
12-13 ივნისს ბოსნია და ჰერცოგოვინას დედაქალაქ სარაევოში გაიმართა ქალთა, მშვიდობისა და უსაფრთხოების საკითხებზე საერთაშორისო კონფერენცია, რომელიც მიეძღვნა გაეროს უშიშროების საბჭოს რეზოლუცია 1325-ის 25 წლის იუბილეს. ღონისძიება გაეროს ქალთა ორგანიზაციის მხარდაჭერით ჩატარდა და მასში მონაწილეობა მიიღო 25 ქვეყნის 160-ზე მეტმა ქალი ლიდერმა, მშვიდობის მშენებელმა და აქტივისტმა.
საქართველოდან კონფერენციაში ჩართული იყო ოთხი ქალი, მათ შორის – ქალთა ფონდი „სოხუმის“ თბილისის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი ეკატერინე გამახარია. მონაწილეებმა კონფერენციის ფარგლებში იმსჯელეს იმ გზებზე, რომლებიც ქალების ლიდერობისა და გენდერული სამართლიანობის განმტკიცებას შეუწყობს ხელს მშვიდობის მშენებლობისა და აღდგენითი პროცესების მიმართულებით.
კონფერენციის დასრულებისას შეიქმნა ერთობლივი ხედვა რეზოლუცია 1325-ის უკეთესი და ეფექტიანი განხორციელებისთვის. მონაწილეებმა ხაზგასმით აღნიშნეს: „ჩვენ აღარ დაველოდებით კიდევ 25 წელს. ვიმოქმედებთ ახლა, რათა ქალთა ლიდერობა, გენდერზე ორიენტირებული სამართალი და მშვიდობის მშენებლობა იყოს ყველა სამშვიდობო პროცესის ცენტრში, ყველა ქვეყანაში, ყველა თაობისთვის.“
ეკატერინე გამახარიას თქმით, სარაევოში ყოფნამ კიდევ ერთხელ ცხადყო, რომ აღდგენა მხოლოდ ფიზიკურ აღდგენას არ ნიშნავს:
ბორჯომში სამეგრელოსა და იმერეთის რეგიონის ლიდერ ქალებთან და აქტივისტებთან ორი ტრენინგი გაიმართა, თემაზე: „გენდერული ნიშნით ძალადობის პრევენცია და მასზე რეაგირება საომარ და პოსტ-კონფლიქტურ გარემოში.“ ტრენინგებში, რომლებიც WAVE ქსელის და ეუთოს (OSCE-WIN პროექტის) მხარდაჭერით ჩატარდა, 30-მა ლიდერმა ქალმა მიიღო მონაწილეობა.
ტრენინგის პირველ დღეს, მონაწილეებმა მოისმინეს ინფორმაცია, თუ როგორია ომისა და კონფლიქტების ზეგავლენა ქალებსა და გოგონებზე და ძალადობის რა ფორმებია მათ მიმართ ყველაზე ხშირად გამოყენებული. გაეცნენ სხვადასხვა ქვეყნის კონფლიქტების დროს გენდერული ნიშნით ძალადობის სტატისტიკას.
ლექციური ნაწილის შემდეგ ტრენინგის მონაწილეებმა განსაზღვრეს ომისა და კონფლიქტების გენდერული ძალადობის განზომილებები და მათი გავლენა სხვადასხვა მოწყვლად ჯგუფეზე.
ჯგუფურმა მუშაობამ უფრო მეტად გამოკვეთა კონფლიქტების გრძელვადიანი გავლენები, რომლებიც მნიშვნელოვნად ამძაფრებს ქალებისა და გოგონების ფსიქოსოციალურ მდგომარეობას და არღვევს მათი სრულფასოვანი ცხოვრების დღის წესრიგს.
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ თბილისის ოფისის ხელმძღვანელმა - ეკატერინე გამახარიამ 5-6 სექტემბერს მონაწილეობა მიიღო კიშინიოვში (მოლდოვა) გამართულ „ღია კარის დღე 2024“ ქალების, მშვიდობისა და უსაფრთხოების საკითხებზე რეგიონულ დიალოგში, სადაც მოდერაცია გაუწია პანელურ დისკუსიას თემაზე: „ქალებისა და ახალგაზრდების როლის გაძლიერება სოციალური თანხმობისა და აღდგენისთვის“. პანელურ დისკუსიაში მონაწილეებმა განიხილეს ქალებისა და ახალგაზრდების წინაშე არსებული ძირითადი ბარიერები სოციალური გაერთიანებისა და აღდგენით პროცესში, ასევე ის სტრატეგიები, რომლებიც ხელს შეუწყობს მდგრადი მშვიდობისა და აღდგენის პროგრესის უზრუნველყოფას სომხეთში, აზერბაიჯანში, უკრაინასა და მოლდოვაში.
აღნიშნულმა ღონისძიებამ მშვიდობისმშენებელ ქალ-აქტივისტებს მნიშვნელოვანი პლატფორმა შესთავაზა, რომელიც გამოწვევებისა და გადაწყვეტილებების გაზიარების შესაძლებლობაა. ამასთან, მათ იმსჯელეს ქალების გაძლიერებასა და მშვიდობისა და უსაფრთხოების (WPS) დღის წესრიგის იმპლემენტაციაზე რეგიონში. მისი მიზანი იყო გაეროსა და სხვა საერთაშორისო პარტნიორებთან თანამშრომლობის გასაძლიერებლად მნიშვნელოვანი ქმედებებისა და გზავნილების გენერირება.
დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტმა (DRI) გამართა დისკუსია თემაზე: „ცხოვრება ენგურს მიღმა - ადამიანის უფლებების დაცვის მდგომარეობა გალში“. ქალთა ფონდი „სოხუმის“ წარმომადგენელმა - ეკატერინე გამახარიამ თავის მოხსენებაში დისკუსიის მონაწილებს გააცნო გამყოფი ზოლის ორივე მხარეს მცხოვრები კონფლიქტით დაზარალებული მოსახლეობის ადამიანური უსაფრთხოების ხარისხი, რაც დაეყრდნო ორგანიზაციის მიერ ჩატარებული კვლევის მიგნებებს. მან ასევე ისაუბრა ე.წ. „უცხოური აგენტების კანონის“ შესაძლო გავლენაზე კონფლიქტით დაზარალებული მოსახლეობის უფლებრივ მდგომარეობაზე. გარდა ამისა, დისკუსიის დროს განიხილეს გალში მცხოვრებთა გადაადგილების და განათლების უფლება, დევნილ ქალებთან დაკავშირებული პრობლემები.
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ წარმომადგენელმა - ეკატერინე გამახარიამ მონაწილეობა მიიღო საქართველოში ნატოს სამეკავშირეო ოფისის მიერ ორგანიზებულ საერთაშორისო კონფერენციაში თემაზე „ქალთა მონაწილეობის გაძლიერება მშვიდობისა და უსაფრთხოების პროცესებში“. ღონისძიება გახსნეს ალექსანდრე ვინიკოვმა, ნატოს სამეკავშირეო ოფისის ხელმძღვანელმა და მარი-დოჰა ბეზანსენოტმა, სახალხო დიპლომატიის საკითხებში ნატოს გენერალური მდივნის თანაშემწემ (დისტანციურ რეჟიმში). კონფერენციაზე განიხილეს შემდეგი საკითხები: „ქალების როლი მშვიდობის მშენებლობასა და შენარჩუნებაში: საერთაშორისო საუკეთესო პრაქტიკა და ადგილობრივი გამოცდილება“ და „ქალების, მშვიდობისა და უსაფრთხოების შესახებ ეროვნული სამოქმედო გეგმის განხორციელება და ქალთა მონაწილეობის კონტექსტში არსებული პროგრესი და გამოწვევები“.
კონფერენცია მრგვალი მაგიდის დისკუსიით ფორმატით დასრულდა, რომელშიც მოხსენებებით სამხრეთ კავკასიის რეგიონში მოქმედი ქალთა არასამთავრობო ორგანიზაციების წარმომადგენლები წარსდგნენ, მათ შორის ქალთა ფონდი „სოხუმის“ თბილისის ოფისის ხელმძღვანელი - ეკატერინე გამახარია. დისკუსიის დროს მომხსენებლებმა განიხილეს სამხრეთ კავკასიაში მშვიდობის მშენებლობის მიმართულებით არსებული გამოწვევები, იმსჯელეს იმ სტრატეგიებზე, რომლებიც გაზრდის „ქალები, მშვიდობისა და უსაფრთხოების“ დღის წესრიგის გატარებაზე პასუხისმგებელი პირების მხრიდან ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებას.