გენდერული ძალადობა
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ ახალ ანგარიშში „რატომ მიდიან ქალები? ქალთა მიგრაციის გამომწვევი მიზეზების გენდერული განზომილება უფლებრივი მდგომარეობის, სოციალური ფაქტორებისა და ინტერსექციური მოწყვლადობის ჭრილში“ წარმოდგენილია დასავლეთ საქართველოს 11 მუნიციპალიტეტში ჩატარებული კვლევის შედეგები, რომლის ფარგლებში გამოიკითხა 600 ქალი. ანგარიში ქალთა მიგრაციის ფენომენს აანალიზებს გენდერული პერსპექტივიდან და მიგრაციას არ განიხილავს მხოლოდ ეკონომიკურ მოვლენად, არამედ ასახავს მის მრავალგანზომილებიან სოციალურ, უფლებრივ და სტრუქტურულ მიზეზებს.
კვლევის მონაცემები ცხადყოფს, რომ მიგრაცია ქალებისთვის ხშირად წარმოადგენს არა არჩევანს, არამედ იძულებით სტრატეგიას ოჯახში არსებული ძალადობისგან უფლებრივი დაქვემდებარებისა და სოციალური სერვისების ნაკლებობისგან თავის დასაღწევად. განსაკუთრებით მაღალია მიგრაციის განზრახვა ახალგაზრდა და ეკონომიკურად აქტიურ ქალებში, რაც ქვეყნის დემოგრაფიულ სტრუქტურასა და სოციალური განვითარების პერსპექტივებზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს. ანგარიში ხაზს უსვამს ინტერსექციური მოწყვლადობის როლს, როგორებიცაა დევნილობა, გამყოფი ხაზის სიახლოვე და სოციალური დაუცველობა, რომელიც მიგრაციის რისკს კიდევ უფრო ზრდის. კვლევა აჩვენებს, რომ მიგრაციის პრევენცია მოითხოვს კომპლექსურ გენდერულად სენსიტიურ პოლიტიკას, რომელიც უნდა იყოს ორიენტირებული ქალთა ეკონომიკურ, სოციალურ და უფლებრივ გაძლიერებაზე.
პროექტი ხორციელდება ორგანიზაცია Brot für die Welt - Evangelischer
Entwicklungsdienst მხარდაჭერით (გერმანია)
პარასპეციალისტები სოციალური მუშაობის სფეროში არიან ის პირები, რომლებიც არ ფლობენ სოციალური მუშაობის აკადემიურ ხარისხს ან პროფესიულ ლიცენზიას, თუმცა, მიუხედავად ამისა, დიდ როლს ასრულებენ მოწყვლად ჯგუფებთან მუშაობაში. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მათი ფუნქცია ისეთ პირობებში, სადაც სოციალური მომსახურება არ არის ჯეროვნად ხელმისაწვდომი, ან საკმაოდ შეზღუდულია.
ეს არის ამონარიდი ახალი პუბლიკაციიდან.
„პარასპეციალისტის სოციალური მუშაობის გზამკვლევი თემის ლიდერებისთვის: ოჯახში ძალადობის რისკის ქვეშ მყოფი და ძალადობაგამოვლილი ქალების მხარდასაჭერად“ - ეს დოკუმენტი წარმოადგენს პრაქტიკულ და სიღრმისეულ რესურსს იმ საზოგადოებრივი და სათემო ლიდერებისათვის, რომლებიც თანამშრომლობენ ქალებთან ადგილობრივ დონეზე.
პროექტი ხორციელდება თანასწორობის ფონდის მხარდაჭერით (კანადა)
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ ახალი კვლევა სკოლის მოსწავლეებში კიბერთავდასხმებისა და ონლაინ ძალადობის გამოცდილებას, მის გენდერულ განზომილებას და გავლენას ეხება. კვლევაში მონაწილეობა მიიღო 192 მოსწავლემ დასავლეთ საქართველოს ათი მუნიციპალიტეტიდან, რომელთაგან 25%-ს პირადად გამოუცდია ონლაინ ძალადობა. TikTok და Facebook გოგონებისთვის ყველაზე გავრცელებული პლატფორმებია, ხოლო ბიჭები მსგავს შემთხვევებს ონლაინ თამაშებში აწყდებიან. ყველაზე გავრცელებული ძალადობის ფორმებია - შეურაცხმყოფელი ჭორები, გარეგნობასთან დაკავშირებული დამცინავი კომენტარები და სექსუალური შევიწროება, რომელიც გოგონებში განსაკუთრებით ხშირია. ონლაინ ძალადობა სერიოზულ ფსიქოლოგიურ ზეგავლენას ახდენს მოსწავლეებზე, იწვევს შფოთვას, დეპრესიას და თვითშეფასების დაქვეითებას. მიუხედავად ამისა, კვლევამ ცხადყო, რომ გამოკითხულთა საერთო რაოდენობის 30% საერთოდ არ ეძებს დახმარებას, რაც შეიძლება სტიგმასა და მხარდაჭერის ნაკლებობას უკავშირდებოდეს.
კვლევა ხაზგასმით მიუთითებს, რომ ონლაინ ძალადობის პრევენცია და მასზე რეაგირება მოითხოვს სისტემურ მიდგომას, მათ შორის, განათლების გაძლიერებას, მშობლებისა და პედაგოგების ჩართულობის გაზრდას და სამართლებრივი რეგულაციების გაუმჯობესებას, რათა ონლაინ გარემო მოსწავლეებისთვის უფრო უსაფრთხო გახდეს.
„რას ჰყვებიან ძალადობაგამოვლილი ქალები?“ ასახავს ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა რეალურ ისტორიებს, მათ გამოწვევებსა და იმ სისტემურ ბარიერებს, რომლებიც უსაფრთხოებისა და დამოუკიდებლობის მიღწევაში უშლით ხელს. საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს მონაცემებით, 2024 წელს გაცემული 8,744 შემაკავებელი ორდერიდან უმეტეს შემთხვევაში – 6,634 შემთხვევა – მსხვერპლი ქალი იყო. მიუხედავად საკანონმდებლო პროგრესისა, ბევრი ქალი დახმარების მიღებას ერიდება სოციალური სტიგმის, ეკონომიკური დამოკიდებულებისა და მხარდაჭერის არასაკმარისი სერვისების გამო. ქალთა ფონდი „სოხუმის“ კვლევაზე დაფუძნებული ეს დოკუმენტი აფასებს არსებული დახმარების პროგრამების ეფექტიანობას და უსვამს ხაზს იმ აუცილებლობას, რომ გაძლიერდეს ქალთა მხარდაჭერის მყარი და მდგრადი მექანიზმები.
ქალთა ფონდი „სოხუმის“ მონიტორინგის მოკლე ანგარიში, რომელიც ეფუძნება 2024 წლის მაის-ოქტომბერში ჩატარებული კვლევის მონაცემებს, მიმოიხილავს სოციალური მუშაკების როლსა და საქმიანობის ეფექტიანობას ქალთა მიმართ ძალადობის პრევენციისა და რეაგირების პროცესში. ანგარიშში ასახულია ის გამოწვევები, რომლებიც გავლენას ახდენს სოციალური მუშაკების მუშაობის ეფექტიანობაზე, მათ შორის კოორდინაციის სირთულეები რეფერირების სუბიექტებთან, როგორიცაა სკოლები, ბაღები, სამედიცინო დაწესებულებები და ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოები, რაც ართულებს ძალადობის რისკის ქვეშ მყოფი ქალების დროულ იდენტიფიცირებასა და სერვისებზე ხელმისაწვდომობას.
ანგარიშში განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილებულია სოციალური მუშაკების მრავალმხრივ ვალდებულებებსა და ფუნქციებზე, რაც ხშირად იწვევს მათ პროფესიულ გადატვირთვას. მიმოხილულია ისეთი სტრუქტურული გამოწვევები, როგორიცაა ფინანსური რესურსების შეზღუდულობა, სოციალური მუშაკების არასაკმარისი რაოდენობა და სატრანსპორტო საშუალებების არქონა, რაც განსაკუთრებით მწვავედ აისახება რეგიონებში მათი საქმიანობის ეფექტიანობაზე და ბენეფიციართა საჭიროებებზე დროულად რეაგირების შესაძლებლობაზე.
მონიტორინგი ხაზს უსვამს სოციალურ მუშაკთა წარმატებულ პრაქტიკებსაც, როგორიცაა ბენეფიციართან მაღალი ნდობის დამყარება, ბავშვთა უფლებების დაცვის განყოფილებების სოციალური მუშაკებთან მჭიდრო თანამშრომლობა და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ეფექტიანი ურთიერთობა. ანგარიში ემყარება იმერეთისა და სამეგრელოს რეგიონების (ქუთაისის, ხონის, ბაღდათის, სამტრედიის, ზუგდიდის, წალენჯიხის მუნიციპალიტეტები) სოციალური მუშაკების გამოცდილებას და მოიცავს რეკომენდაციებს, რომლებიც მიზნად ისახავს სოციალური სერვისების სისტემურ გაძლიერებას, უკეთეს კოორდინაციასა და ეფექტიანობის ამაღლებას.
წარმოგიდგენთ ქალთა ფონდი სოხუმის მორიგ მოკლე ანგარიშს, რომელიც მონიტორინგის საფუძველზე აფასებს თავშესაფრებისა და კრიზისული ცენტრების ეფექტიანობას და არსებულ ხარვეზებს. ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია გეოგრაფიული ხელმისაწვდომობის სირთულეებზე, ფსიქოლოგიური დახმარებისა და მრავალენოვანი სერვისების დეფიციტზე, ასევე მცირეწლოვანი ბავშვების მოვლის სერვისების არარსებობაზე, რაც ხელს უშლის ქალებს ამ დაწესებულებების შესაძლებლობებით სრულად სარგებლობაში. ანგარიშში ასევე ხაზგასმულია, რომ 2023 წლის საკანონმდებლო ცვლილებები, რომლის მიხედვითაც "მსხვერპლის სტატუსი" აღარ არის სერვისებზე წვდომის აუცილებელი წინაპირობა, ჯერ არ ასახულა მუნიციპალურ პროგრამებში, რაც ზღუდავს ქალების წვდომას ადგილობრივ მხარდაჭერის სერვისებზე.
განსაკუთრებული გამოწვევაა მონიტორინგისა და შემდგომი მხარდაჭერის მექანიზმების არარსებობა, რაც სირთულეებს უქმნის ქალებს თავშესაფრის დატოვების შემდეგ რეინტეგრაციასა და დამოუკიდებელი ცხოვრების დაწყებაში. ანგარიში ყურადღებას ამახვილებს თავშესაფრების სისტემური გაძლიერებისა და სარეაბილიტაციო პროცესისთვის მდგრადი და ეფექტიანი მოდელების შექმნის აუცილებლობას, რაც ძალადობის გამოვლილ ქალებს სრულფასოვან დახმარებასა და მათი უფლებების დაცვას უზრუნველყოფს.
ქალთა ფონდი „სოხუმი“ წარმოგიდგენთ ახალი მონიტორინგის მოკლე ანგარიშს - „ძალადობაგამოვლილი ქალების მიერ მხარდაჭერის სერვისების არჩევისა და შეფასების კრიტერიუმები: ეფექტიანობა და საჭიროებებზე მორგებულობა“. კვლევის ამ ანგარიშში ასახულია ქალების დამოკიდებულება მხარდაჭერის სერვისების ეფექტიანობის მიმართ, თუ რამდენად მორგებულია ძალადობამგამოვლილი ქალებისთვის განკუთვნილი სერვისები მათ საჭიროებებზე, და ის, თუ რა კრიტერიუმებით ხელმძღვანელობენ ისინი მომსახურების არჩევისას და შეფასებისას.
კვლევის მიგნებებით, რესპონდენტთა უმრავლესობა, დაცულობისა და ეფექტიანობის თვალსაზრისით, უპირატესობას ანიჭებს არასამთავრობო ორგანიზაციებს. ადგილობრივი ხელისუფლება და პოლიცია შედარებით დაბალ, თუმცა არცთუ მცირე მაჩვენებელს ავლენს დაცულობის და გამოწვევებთან გამკლავების თვალსაზრისით. მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით, კვლევაში შეფასებულია სერვისების მიმწოდებლები ისეთი მახასიათებლების მიხედვით, როგორიცაა ხელმისაწვდომობა, მოქნილობა, კოორდინაციის უნარი და ა.შ.
დოკუმენტი ეფუძნება ფონდი "სოხუმის" მიერ 2024 წლის მაის-ოქტომბრის პერიოდში ჩატარებულ თვისობრივ და რაოდენობრივ კვლევას, რომლის ფარგლებში გამოიკითხა 600-ზე მეტი რესპონდენტი, 11 სამიზნე მუნიციპალიტეტიდან: ჩოხატაური, ქობულეთი, წყალტუბო, ქუთაისი, ხონი, თერჯოლა, სამტრედია, სენაკი, ზუგდიდი, წალენჯიხა და ხობი.
ქალთა ფონდი „სოხუმი“ წარმოგიდგენთ მოკლე ანგარიშს - „ქალების ინფორმირებულობის ხარისხი ძალადობის მსხვერპლთა მხარდაჭერის სერვისების შესახებ“ აღნიშნულ მოკლე მონიტორინგის ანგარიშში გაანალიზებულია ქალების ინფორმირებულობის დონე ქვეყანაში მოქმედი მხარდაჭერის სერვისების შესახებ, მათი ინფორმირების წყაროები და ის გამოწვევები, რაც მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს სერვისების ხელმისაწვდომობაზე.
დოკუმენტი ეფუძნება ქალთა ფონდი „სოხუმის“ მიერ 2024 წლის მაისი-ოქტომბრის პერიოდში ჩატარებულ თვისებრივ და რაოდენობრივ კვლევას, რომელიც მოიცავს 600-ზე მეტ რესპონდენტს 11 სამიზნე მუნიციპალიტეტიდან: ჩოხატაური, ქობულეთი, წყალტუბო, ქუთაისი, ხონი, თერჯოლა, სამტრედია, სენაკი, ზუგდიდი, წალენჯიხა, ხობი.
ქალთა ფონდმა „სოხუმმა“ მოამზადა და დაბეჭდა „წლიური ანგარიში 2023“. როგორც შესავალშია აღნიშნული, 2023 წელს ჩვენ ვიმუშავეთ 12 პროექტში, რომლებიც ქალთა კეთილდღეობისკენ იყო მიმართული.
პროექტი: „ქალთა უფლებების გაძლიერება დასავლეთ საქართველოში“ - ქალთა მხარდაჭერის ცენტრები და ახალგაზრდების გაძლიერების ცენტრები 10 მუნიციპალიტეტში, სარეაბილიტაციო ცენტრი ქუთაისში, დღის სარეაბილიტაციო ცენტრები, ფორუმ-თეატრი, მონიტორინგი და ადვოკატირება. (ორგანიზაცია Brot für die Welt მხარდაჭერით - გერმანია)
პროექტი „ძალადობის მსხვერპლთა სერვისების ციფრული რესურსცენტრი“ - ქალთა ურთიერთდახმარების ჯგუფები 10 მუნიციპალიტეტში, ვებგვერდი „ძალადობის მსხვერპლთა სერვისების ციფრული რესურსცენტრი“ (გენდერული თანასწორობის ფონდის მხარდაჭერით - კანადა).
პროექტი „განხეთქილების დაძლევა - ხალხთაშორისი ინიციატივები კონფლიქტის მოგვარებისთვის“ - ქალებთან მუშაობა, ახალგაზრდებთან მუშაობა, სამედიცინო და ეკონომიკური კომპონენტები (USAID-ის მხარდაჭერით და პარტნიორობით ორგანიზაციასთან ასოციაცია „მშვიდობიანი და საქმიანი კავკასია“).
